هدف بحث در این کتاب، معرفی موقعیت قرآن مجید است به طوری که این کتاب، خود دلالت می کند.
در بخش اول، ارزش قرآن مجید در میان مسلمانان را مطرح می کند به این بیان که: اولاً قرآن متضمن کلیات برنامه ی زندگی بشر است چرا که اصول عقاید دینی، فضائل اخلاقی و کلیات قوانین عملی در آیات بسیاری ذکر شده است و ثانیاً قرآن مجید سند نبوت است. آیات تحدی، سخن خدا بود آن را اثبات می کند و برخی آیات نیز به صراحت حضرت محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم را فرستاده ی خدا معرفی می کند و بدین وسیله سند نبوت آن حضرت قرار می گیرد.
در بخش دوم، چگونگی تعلیم قرآن مجید را چندین مورد بیان می کند که خلاصه ی آن چنین است:
1)قرآن کتابی است جهانی، کامل و «تبیاناً لکلّ شیء» می باشد. لذا معارف آن همیشگی و بطلان ناپذیر است.
2)قرآن در دلالت خود مستقل است یعنی ظواهر الفاظ آن هم چون کلام بشری، حجت است.
3)مطابق حدیث نبوی معروف، قرآن دارای ظاهر و باطن است که هر دو در طول یکدیگر اراده شده اند و همدیگر را نفی نمی کنند و هرکس به اندازه ی درک خود از آن بهره مند می شود.
4)بر اساس آیه ی 7 سوره ی آل عمران، قرآن مشتمل بر محکمات و متشابهات است. مومنان باید به محکمات عمل کرده و تأویل متشابهات را به خدا و راسخون در علم (پیامبر و اهل بیت علیهم السلام) ارجاع دهند.
5)در معنای تأویل، بیش از ده قول موجود است. در عرف قرآن، تأویل حقیقتی است که آن چیز از آن سرچشمه می گیرد و آن چیز به نحوی تحقق دهنده، حامل و نشانه ی اوست.
6)آیه ی 80 سوره ی واقعه برای قرآن دو مقام اثبات می کند؛ مقام مکنون که جز پاک شدگان آن را مس نمی کنند و مقام تنزیل که برای مردم قابل فهم می باشد.
7)قرآن مشتمل بر ناسخ و منسوخ است و نسخ در قرآن، بیان انتهای زمان اعتبار حکم منسوخ است که دارای مصلحتی موقتی بوده است.
8)جری و انطباق در قرآن به این معناست که هرگز مورد نزول آیه ای مخصص آن نخواهد بود و به هر موردی که در صفات و خصوصیات با آن شریک باشد، سرایت خواهد نمود.
9)تاریخچه ی تفسیر قرآن، به عصر نزول و شخص پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برمی گردد. روشی که پیامبر و اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره نمودند. تفسیر آیه با استمداد از تدبر و استنطاق معنی آیه از مجموع آیات مربوطه و استفاده از روایت در مورد امکان است.
(این تلخیص به کوشش خانم شهربانو حسن زاده از طلاب شاغل به تحصیل در مقطع سطح سه انجام شده است)
